Nie żyje Radun Bator

W wieku 83 lat zmarł nasz kolega Radun Bator.

Poniżej wspomnienie Jacka Frankowskiego.

Radun Janusz Bator (1931-2014)

Radka poznałem na zorganizowanym przez Eryka Lipińskiego w 1987r. założycielskim zebraniu Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury. Od początku był aktywnym członkiem SPAK, cieszącym się opinią eksperta od formalnych zawiłości prawnych, dzięki czemu zasiadał kolejno we wszystkich organach władz stowarzyszeniowych od zarządu, poprzez komisję rewizyjną i sąd koleżeński. Myślę, że te zdolności, a także fakt, że studiował prawo, uczyniły z niego uznanego eksperta sądowego w dziedzinie praw autorskich w obszarze plastyki. Przygotowywał m.in. ekspertyzę w głośnym procesie o prawa autorskie do postaci bohaterów popularnego serialu animowanego „Bolek i Lolek”.

Nie tylko w SPAK krzyżowały się nasze drogi. Radek od lat sześćdziesiątych był członkiem ZAiKS-u. Najpierw Sekcji „L”-Autorów Dzieł Fotograficznych a od 1981 r. Sekcji „J” – Autorów Dzieł Plastycznych, w której aktywnie działał, a po śmierci wieloletniego przewodniczącego Sekcji „ J” Stanisława Miedzy-Tomaszewskiego, został jej przewodniczącym. Ta Jego podwójna zaiksowska przynależność sekcyjna doprowadziła do bardzo ścisłej współpracy obydwu sekcji, nazywanych potocznie: fotograficzną i plastyczną. Owocowało to wspólnymi inicjatywami artystycznymi, w formie prezentacji dorobków wybitnych fotografików i plastyków. Radek był także niezmordowanym orędownikiem podjęcia przez ZAiKS starań o przywrócenie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi twórców obrazu, do których zaliczają się fotograficy, malarze, graficy, operatorzy filmowi, a także scenografowie i kostiumografowie.

Radek nie zabiegał o promocję. Stad bardzo rozproszone informacje o Jego karierze zawodowej, dokonaniach i sukcesach. Pomimo ewidentnych predyspozycji do zawodu prawnika, wybrał sztuki plastyczne. Pracował jako grafik i ilustrator dla takich wydawnictw jak: Czytelnik, Iskry czy Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, a także dla czasopism: „Forum”, „Filipinka”, „Kobieta  i życie”, „Kontynenty”, „Polityka’, „Dookoła świata”, „Ty i Ja”. Uprawiał twórczość w dziedzinie plakatu i rysunku satyrycznego. Debiutował w „Szpilkach” w 1973r. Laureat, niezwykle prestiżowej w kręgu karykaturzystów nagrody „Złotej Szpilki’82”. Odnosił także sukcesy w międzynarodowych konkursach na plakat i rysunek satyryczny m.in. w Skopje i w Moskwie. Za działalność społeczną odznaczony Odznaką Honorowa ZAiKS-u, a w roku 2013 Prezydent RP odznaczył Go Złotym Krzyżem Zasługi.

Gdy na pewnym etapie życia Radek zapuścił gęstą śnieżnobiałą brodę kojarzył się bardziej z dostojnym patriarchą, niż świętym Mikołajem. Ten wygląd, podkreślony spokojem i wyważeniem wygłaszanych opinii, przysparzał Mu sympatii otoczenia, a także przyczyniał się do ugruntowywania opinii mędrca. Z okresu naszego wspólnego wieloletniego zasiadania w Zarządzie ZAiKS-u, utrwalił mi się ten patriarchalny wizerunek Radka przy zarządowym stole obrad, po lewicy prezesa, z rzadka zabierającego, zawsze wyważony głos.

Komplikacje zdrowotne zaczęły się, gdy niefortunne potknięcie w metrze i upadek spowodował kontuzję, która ograniczyła możliwości poruszania się Radka. Jak mędrzec pogodził się jednak z faktem konieczności ustąpienia z przewodniczenia zaiksowskiej Sekcji „J”, pozostając do końca pilnym obserwatorem działalności Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

Jacek Frankowski

Warszawa. 4.12.2014

Cześć jego pamięci.